Sunday, November 6, 2016

Cerpen Tuah Ulian Somah Pianak di Jumah



Cerpen ini pernah dimuat di Pos Bali rubrik Mediaswari

TUAH ULIAN SOMAH PIANAK DI JUMAH
Matan ainé nyentér tusing nyidang ajak manyama braya, tusing dadi ajak masidikara. Salantang jalan ané kaentasin tuah yéh makembengan tepukin tiang mirib ulian panasé bas kaliwat ngaplak. Kulité ané putih agigis nyangsan wai nyangsan nyelemang. Tuah gigi dogénan putih nyengir masawang gading sawiréh tusing ngawai bakat sikatin. Ulian panasé bas kaliwat panas, liu anaké ané ngaba sepéda montor nganggon baju malengen lantang, ada masi ané nganggon baju anget apang tusing kena kebus kulitné, bisa selem. Apabuin luh-luhé, pang sing pocol telah pipisné anggona mapayas, luluran, yén kebusan sinah nyelemang. Jaman jani tusing ada nyak anak luh ngelah kulit selem. Makejang nagih apang kulitné putih nyalang cara baas jangina ubad pang ngenah putih kedas. Kéwala, pepes tlektekang tiang, liu anak luh putihné tuah nyibakin, polang-mapoléng, muanné dogén putih neked di baong, tusing nyak adung ajak kulitné ané di beténan, selem. Lén tekén kurenan tiangé, mapayas kadi patut, nanging abisaan dogénan. Sing bas aéng. Diapin kulitné sing putih, kéwala tiang demen ngajak ipun, seken sayang.
Yadiastun panas guminé tusing nyidang naenang tiang tusing makirig nang abedik lakar majalan magaé. Geginan tiangé sawai-wai tuah dadi tukang mersihin kulkas és krim ané ada di minimarket. Semengan tiang suba luas uling Batubulan nuju ka Dalung. Neked di tongos magaé, ngabsén akejep laut  nyemak catetan minimarket-minimarket ané lakar singgahin. Awainé bisa duang dasa tiang nyelepin minimarket. Bangli, Gianyar, Klungkung neked di Karangasem taén tiang mersihin. Bas ngawainé nyemak gaé buka kéné, pepes tiang marasa med.
“Ngawai di jalané. Lemah peteng tuah di rurungé kadirasa tusing inget tekén umah. Nuju rediténé teka mara maan libur, seken maan nepukin somah muah pianaké di jumah. Maan macanda ngajak pianaké. Med sajan nyemak gaéné ené,” ngarenggeng tiang padidian sambilang negak diwangan minimarketé.
Tas ané gandong tiang uling semengan jang tiang di duur méjané, laut buka tiang. Sabilang wai tiang bekelina nasi tekén somah tiangé apang irit. Yadiastun gohné tuah jukut paku mapasak misi sambel bawang abedik, kéwala tiang suba demen pesan. Bekelé ené cihna tresnan somah tiangé teken tiang enu rumaket. Tiang bangga sawiréh somah tiangé semengan satondén siapé mamunyi suba bangun ngaénang tiang daaran nasi. Tiang madaar malu semengané, binjepné bekelina nasi anggon ndén  tengainé. Jani kéweh ngalih somah ané buka kéto. Luh-luhé jani suba pada sibuk ngalih gegaén. Tusing tuah ngandelang ané muani dogénan. Bas kaliwat sibuk, nganti tusing nyidang batak nang nyakan semengané. Makejang suba instan. Dot madaar semengan, kurenané orina ngaé mie. Dot ngaé kopi, suba ada kopi mabungkusan, tinggal nyeduh. Langah jani ada nak luh nyak ngayahin kurenané rikala semengan satondéné luas magaé. Mirib peteng-petengné keto masi, tungkula sibuk nganti engsap nyangkutin kurenané.
Basang tiange suba tusing dadi ajak maitungan. Sedeng melaha maan tongos luung anggon masandekan sambilang madaar. Jambal tiang jukut pakune ané alih tiang dibi di tegalé, jaen pesan rasanné. Kangguang dedaaran di desa, tuah paku, jempen, muncuk jepang, don dadem, yén nuju mabuah biasané pepes tiang ngalih tuung kokak.
“Aget tiang ngelah somah ané ngerti tekén kahanan tiangé. Tiang sing ngelah pipis, ipun tusing nyesed nagih kéné kéto. Keto masi tusing taén bas banget nagih pipis anggon mapayas. Ipun masi patuh tusing demen madaar di restaurant, adén suba tabungang pipise. Ipun seken ngerti tekén gegaén tiangé ané tusing amongkén maan pipis,” makeneh tiang sambilang makinyukan. Yadiastun sada pakehan sambelé, kéwala tetep daar tiang. Tusing dadi ngutang-ngutang dedaaran, satmaka ngutang amerta. Apang tusing mani puan di sing ada apané, mara makamen di sunduk, maselselan.
Pait idupe suba pepes rasayang tiang. Diapin neked jani tiang tondén nawang ngarasayang manis idupé. Sajaké? Manis ané kénkén? Tiang tusing nawang. Ané tawang tiang, rikala nyingakin somah tiangé makenyem, pianak tiangé seger oger ento ané makada tiang bagia. Yén keneh-kenehang mula saja kéweh pajalan idup tiangé. Inget tiang dugas tusing ngelah pipis anggon meli baas.
“Kénkénang jani, Bli? Tusing ada baas lakar jakan bin mani. Kalud bin mani lakar majotan di umah anaké kalayonsekaran,” somah tiange masadu.
“Tegarang di warungné Mén Sunarti nganggeh malu baas nang telung kilo, Man!”
“ Suba liu anggehané ditu Bli. Lek atin tiangé tondén maan mayah buin nagih nganggeh.”
“Nah, Man. Bli lakar nguleh-ngulehang malu.”
Tiang tuah nyidang mecik péléngan ningehang munyin somah tiangé. Sebet san keneh tiangé. Nyesel tiang ngantén tusing nang mabekel apa. Keneh tiange lakar ngantén yén suba ngelah pagaén ané cager, kéwala tusing nyidang ban tiang naanang, luungé malu bakat alih tiang, jaené ane bakat simalu rasayang tiang, Nyoman Karminah beling telung bulan. Ipun musti juang tiang, yadiastun ngantén ngemasin nganti mautang. Kéwala dinané dibi tusing nyidang buin mawali. Depang suba majalan.
Ulian bas liunné ngelah utang, tiang lantas mautsaha ngalih gaé. Ideh-ideh tiang ngalamar, tusing ada ané nyadia nerima. Pamuput tiang maan gegaén di Dalung. Ada timpal tiangé ané magaé ditu juru ngabang-ngabang es krim, nyambatang ada lowongan. Tusing nganti aminggu tiang suba katerima. Jalanin tiang dogénan gaéné ento, katimbang tiang tusing magaé, apa men lakar anggon ngamertanin keluarga. Di jumah ada masi tegal abedik, pulain tiang biu, sela sawi, muah jepang. Sambilang tiang ngubuh siap madan. Biasané nak mael adep nuju ada gae. Biing, brunbun, ada masi siap sudamala. Semengan satondén tiang luas magaé, baang tiang ngamah malu siapé. Maan tiang orahina ngubuh céléng tekén matuané, kéwala tiang tusing nyak sawiréh maman céléngé ajinne mael sajan. Jeg asah panelasané ajak ajin céléngé. Méh-méh bisa rugi.
Munyin klakson mobilé ané liwat ngentenin tiang. Suba telah sagétan nasiné ané bekelang tiang. Basang tiangé suba wareg, tiang laut majalan buin nuju ka minimarket-minimarket ané tondén kasinggahin.
Kebusé ngaé sirah tiangé sakit. Pepes tiang gelem ulian ngawai tepén panes, kéto masi ujan. Tondén misi masuk angin. Nanging tiang tusing taén bas banget ngenehang. Angseh-angsehang tiang sawiréh tiang tusing ngelah gaé ané lénan, gedénang tiang bayun tiangé. Tiang musti magaé, yén sing magaé sinah bungut paoné tusing lakar nyidang makudus. Kéto masi basang somah muah pianak tiangé, jejeh muspa tangan tanpa sarana, puyung. Apang nyidang gén tiang ngaba pipis anggon meli baas akilo.  Nyidang masi meliang gapgapan baang pianak tiangé. Yén méménné, gapgapane tusing sorohan maplalianan mobil-mobilan, tuah plalianan idup, dadi ngedénang dadi nyenikang, dadi ngalantangan dadi masi mawakang.
Suba telah ban tiang mersihin wadah és krimé, guminé masi suba nyaluk sanja. Tiang laut siaga lakar mulih. Awak tiangé nu di jalané, kéwala keneh tiangé sehasa suba neked di jumah. Dot pesan lakar énggal-énggal nepukin pianaké, kéto masi somah tiangé. Adéng-adéng tiang ngaba montor, yadiastun kenehé tusing nyidang ajak maadéng-adéngan. Tuah slamet sadia rahayu ané setata tunas tiang ring Ida Hyang Widhi, apang nyidang selamat neked jumah lan mapupul mawali ngajak kaluarga.
Makiré jam tengah 7 tiang suba neked di jumah. Tumbén tiang nampedang damaré di sisi tondén idupanga tekén somah tiangé. Kéto masi di tengah umahé peteng dedet. Jejeh keneh tiangé, tusing cara biasané umahe peteng buka kéné, suung mangmung. Montoré pejang tiang, majalan tiang lakar macelep ka tengah umahé. Mara tiang mukak pintu, makesiab tiang somah tiangé sagét suba majujuk sambilanga ngandong pianaké, limané ané di kébot ngisi kué tar.
“ Happy birth day to you. Happy birth day to you. Happy birth day, happy birth day, happy birth day to… you!”
Tolih tiang somah tiangé magrénotan ngandong pianak muah ngaba kué sambilanga magending. Pianak tiangé kendel pesan, ngredek, ancog-ancog nagih maplalianan api di liliné. Tiang ngidem nunas waranugraha ring Ida Hyang Widhi laut ngupin liliné bareng-bareng ngajak somah tiangé. Ngetél yéh paningalan tiangé, kéto masi pianak tiangé ngeling gerong-gerong mirib tusing terima apiné ané lakar anggona plalianan suba kamatiang.

I Komang Alit Juliartha
Kacang Apit, 30 Januari 2015


No comments:

Post a Comment